شناسه تایر | اعداد و حروف روی لاستیک ها چه می گویند-مل رابر کو
شناسه تایر | اعداد و حروف روی لاستیک ها چه می گویند
شناسه تایر خوردوها نشاندهنده ویژگی‌های اصلی آنها هستند و با استفاده از یک شناسه تایر یا شناسه لاستیک الفبا-عددی توصیف می‌شوند که به‌طور معمول بر روی دیوارهٔ جانبی تایر حک می‌شود.
این شناسه تایر نشانگر ابعاد تایر و برخی از محدودیت‌های مهم برای استفاده از تایر مانند میزان بار قابل تحمل و حداکثر سرعت می‌شود. در بعضی موارد دیوارهٔ داخلی یا خارجی تایر شامل اطلاعاتی می‌شود که در سوی دیگر تایر درج نشده‌است.
پیچیدگی این شناسه تایر در طول سالیان بیشتر شده‌است و این موضوع در ترکیب‌شدن واحدهای بریتانیایی و اس‌آی، و در ضمیمه‌های موردی اضافه‌شده به ترتیب‌های حروف‌بندی و عددگذاری مشهود است.
تایرهای جدید خودروها غالباً دارای رتبه‌بندی از نظر چسبندگی، میران سایش آج لاستیک و مقاومت در برابر دما هستند.
اندازهٔ اکثریت تایرها بواسطهٔ سیستم اندازه‌گیری ایزو متریک مشخص می‌شود. با این حال، برخی وانت‌ها و خودروهای شاسی‌بلند از سیستم عددی وانت‌های سبک یا سیستم شناوری بالای وانت‌های سبک استفاده می‌کنند.
استانداردهای فنی ملی
شناسه تایر دی‌اوتی یک توالی از نویسه‌های حرفی‌عددی است که بر روی دیوارهٔ جانبی تایر حک می‌شوند و امکان شناسایی مشخصات تایر و عمر آن را فراهم می‌کنند. این شناسه از سوی اداره ترابری ایالات متحده آمریکا ابلاغ شده‌است، اما در سطح جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
شناسهٔ دی‌اوتی می‌تواند جهت شناسایی تایرهایی که مشمول فراخوان محصول می‌شوند یا برای آگاهی از پایان عمر تایر نیز کاربرد داشته‌باشد.
شیوهٔ توصیه شده از سوی انجمن تولیدکنندگان تایر بریتانیا (BRMA) که در ژوئن ۲۰۰۱ صادر شد، اشاره می‌کند که «اعضای BRMA به‌طور جدی توصیه می‌کنند که تایرهایی که مورد استفاده قرار نگرفته‌اند.
در صورتی که بیش از ۶ سال از عمر آنها گذشته‌باشد، نباید به خدمت گرفته‌شوند و تمامی تایرها باید ده سال پس از تاریخ تولید جایگزین شوند.
سازمان فنی تایر و رینگ اروپا (ETRTO) و انجمن تایر و رینگ (TRA) دو سازمانی هستند که استانداردهای ملی تایر را اعمال می‌کنند.
هدف سازمان ETRTO تنظیم استانداردهای تایر و رینگ در اروپا است. انجمن تایر و رینگ، که قبلاً با نام انجمن تایر و رینگ آمریکا شناخته می‌شد، یک سازمان تجاری آمریکایی است که وظیفهٔ آن تراز کردن استانداردهای فنی است.
در ایالات متحده، دفتر نظارت بر ایمنی وسایل نقلیه که جزئی از ادارهٔ ترابری است، یکی از آژانس‌هایی است که وظیفهٔ اجرای استانداردهای فدرال ایمنی وسایل نقلیه موتوری (FMVSS) را بر عهده دارد.
کانادا نیز قوانینی را برای تایرها منتشر کرد که از جملهٔ آنها می‌توان به آئین‌نامهٔ ایمنی تایر وسایل نقلیهٔ موتوری (SOR 95-148) اشاره کرد.
تمامی شناسه تایر هایی که پس از ژوئیه ۱۹۹۷ جهت استفادهٔ جاده‌ای در اروپا به‌فروش رسیده‌اند باید دارای یک نشان E باشند. این شناسه تایر می‌تواند به‌صورت حروف بزرگ (E) یا حروف کوچک (e) نوشته‌شود.
پس از این شناسه تایر ، عددی در یک دایره یا یک مربع قرار می‌گیرد و پس از آن نیز رقم دیگری درج می‌شود. حرف E (حروف بزرگ) نشانگر این است که تایر مورد نظر گواهینامهٔ تطابق با قانون ۳۰ ECE برای ابعاد، عملکرد و نشانه‌گذاری را دریافت کرده‌است.
حرف e نشانگر این است که تایر مورد نظر، خصوصیات لازم برای کسب گواهی دستورالعمل 92/23/EEC برای ابعاد، عملکرد و نشانه‌گذاری‌ها را دارا بوده‌است.
شمارهٔ درج شده در داخل دایره یا مربع نشاندهندهٔ شناسهٔ کشوری است که دولت آن تأییدیهٔ نوع تایر را صادر کرده‌است. آخرین شماره در خارج از دایره یا مربع، شمارهٔ گواهینامه تأیید نوع تایر است که برای آن نوع و اندازهٔ به‌خصوص تایر صادر شده‌است.
توضیح درباره شناسه تایر
شناسه تایر نوعی شناسه متریک ایزو شامل زنجیره‌ای از حروف و شماره‌ها می‌شود که به‌صورت زیر هستند:
یک حرف (یا حروف) انتخابی برای نشان دادن کلاس وسیله نقلیه‌ای که تایر برای آن مورد استفاده قرار می‌گیرد:
- P: خودروی سواری (Passenger Car)
- LT: وانت سبک (Light Truck)
- ST: تریلر ویژه (Special Trailer)
- T: موقت (Temporary) (کاربرد انحصاری برای چرخ‌های زاپاس «حافظ فضا»)
حرف P در شناسه تایر نشاندهندهٔ این است که مهندسی تایر مورد نظر طبق استانداردهای TRA صورت گرفته‌است و فقدان این حرف نشان می‌دهد که تایر بر پایه استانداردهای ETRTO طراحی و ساخته شده‌است.
در عمل، استانداردهای این دو سازمان همراه با یکدیگر شکل گرفته‌اند و نسبتاً تبادل‌پذیر هستند، اما با توجه به اینکه شاخص تحمل وزن بار در این دو استاندارد برای یک اندازهٔ مشخص تایر متفاوت است، نمی‌توان این تبادل‌پذیری را کاملاً ممکن دانست.
شماره ۳ رقمی: «عرض اسمی مقطع» در شناسه تایر در واحد میلی‌متر؛ پهن‌ترین نقطه از هر دو حاشیهٔ بیرونی (دیواره تا دیواره). سطح تایر که با جاده در تماس است، معمولاً از عرض کمتری برخوردار است.
/: نویسهٔ کج‌خط برای جداسازی نویسه‌ها.
شماره ۲ یا ۳ رقمی: نسبت ابعادی ارتفاع دیوارهٔ جانبی در قالب درصدی از عرض اسمی مقطع تایر. اگر این اطلاعات حذف شده‌باشد، مقدار مفروض آن ۸۲٪ است (اگر نوشته‌شود، باید به‌صورت xxx/۸۲ باشد).
اگر عدد بزرگتر از ۲۰۰ باشد، نشانگر قطر کلی تایر در واحد میلی‌متر خواهد بود.
حرف انتخابی برای نشان دادن درجه‌بندی سرعت تایر. این حرف از سوی دیگر ممکن است در انتهای زنجیره و پس از شاخص بار درج شود. اگر حرف مورد نظر Z باشد، نشانگر حداکثر سرعت بیش از ۲۴۰ کیلومتر بر ساعت (۱۵۰ مایل بر ساعت) است، و ممکن است حروف W یا Y پس از شاخص بار نوشته‌شوند.
یک حرف انتخابی جهت نشان دادن ساختار بافت تنهٔ تایر
- B: تسمه متمایل (Bias Belt) (برای تایرهایی که سواری خشکی را برای خودرو به‌دنبال دارند)
- D: قطری
- R: رادیال
در صورت فقدان این نویسه در شناسه تایر، ساختار بافت تایر از نوع لایه‌های ضربدری است.
شماره ۱ یا ۲ رقمی در شناسه تایر قطر چرخی که تایرها برای آن طراحی شده‌اند در واحد اینچ. استثناء نادری برای تایرهایی با قطر متریک وجود دارد که در آن این رقم می‌تواند به‌عنوان مثال ۳۹۰ باشد. در این صورت نشانگر چرخی با قطر ۳۹۰ میلی‌متر است.
امروزه تایرهای معدودی با این اندازه ساخته می‌شوند. در مواردی که اندازهٔ تایر دارای اعشار باشد، این عدد می‌تواند طولانی‌تر باشد؛ به‌عنوان مثال بسیاری از کامیون‌های سنگین ترابری امروزه از تایرهایی با اندازهٔ ۲۲٫۵ اینچ استفاده می‌کنند.
شماره ۲ یا ۳ رقمی: شاخص تحمل وزن بار (Load Index)؛ برخی تایرهای وانت‌ها و کامیون‌های سبک برای «استفادهٔ دوگانه» مورد تأیید قرار گرفته‌اند.
به این معنی که این تایرها را می‌تواند به‌صورت جفت در کنار یکدیگر استفاده کرد. در این صورت دو شاخص بار به‌طور جداگانه برای استفادهٔ تک یا جفت تعیین می‌شود.
به‌عنوان مثال، در تصویر روبرو که نشانگر شناسه تایر مناسب برای وانت‌های سبک و کامیونت‌ها است، شاخص ۱۱۴ برای استفاده به‌صورت تک، و شاخص ۱۱۱ برای استفاده به‌صورت جفت است.
تایرهایی که این شاخص را اینگونه بر روی خود نداشته‌باشند، فاقد ایمنی لازم برای استفاده به‌صورت جفت هستند.
نمودار شناسه تایر ، ویژگی‌های اختصاصی برای وانت‌های سبک و کامیونت‌ها
برخی وانت‌های سبک و کامیونت‌ها از سیستم‌های شناسهٔ عددی وانت سبک یا شناورسازی بالای وانت سبک پیروی می‌کنند. در این سیستم‌ها، به‌جای درج حروف در ابتدای زنجیره، از حروف LT در انتهای زنجیرهٔ شناسه‌ها استفاده می‌شود:
قطر تایر در سیستم شناورسازی بالا درج می‌شود، اما در تایرهایی با سیستم شناسه‌ای عددی درج نمی‌شود.
شماره ۲ رقمی: قطر تایر در واحد اینچ در شناسه تایر
x: جداکنندهٔ نویسه‌ها
شماره ۳ یا ۴ رقمی: در شناسه تایر عرض مقطع (سطح مقطع) تایر در واحد اینچ. در صورتی که قطر تایر درج نشده‌باشد، عرض مقطعی که با عدد ۰ پایان یافته‌باشد (به‌عنوان مثال ۷٫۰۰ یا ۱۰٫۵۰) نشانگر نسبت ابعاد ۹۲٪ است و در صورتی که عرض مقطع با صفر پایان نیافته باشد (به‌عنوان مثال ۷٫۰۵ یا ۱۰٫۵۵)، به این معنی است که نسبت ابعاد برابر با ۸۲٪ است. امروزه این نسبت‌های ابعاد غالباً در محصولات تولیدکنندگان مختلف متفاوت است.
ساختار رویه لاستیک خودرو در شناسه تایر
- B: تسمه متمایل
- D: قطری
- R: رادیال
- شماره ۲ رقمی: در متن شناسه تایر قطر چرخی که تایرها برای آن طراحی شده‌اند در واحد اینچ.
LT: مشخص می‌کند که تایر مورد نظر برای وانت‌های سبک و کامیونت‌ها طراحی شده‌است.
درج شاخص بار و درجه‌بندی سرعت در بعضی موارد برای اندازه‌های شناورسازی الزامی نیست، اما برای تایرهایی که جهت استفاده در خیابان‌ها و بزرگراه‌ها تأیید شده‌اند، این شناسه‌ها باید درج شوند.
شماره ۲ یا ۳ رقمی: شاخص بار
ترکیب ۱ یا ۲ نویسه‌ای از اعداد یا حروف: درجه‌بندی سرعت
نشانه‌های اضافی
به‌عنوان مثال، اگر اندازهٔ یک تایر دارای دو دسته از اعداد باشد (۶–۱۲، ۵٫۰۰–۱۵، ۱۱٫۲–۲۴)، شمارهٔ نخست (۵٫۰۰-۱۵) نشانگر پهنای حدودی در واحد اینچ بوده و شمارهٔ دوم (۵٫۰۰-۱۵) نشانگر قطر رینگ مناسب در واحد اینچ است.
در صورتی که اندازهٔ تایر متشکل از سه دسته از اعداد باشد (۱۵×۶٫۰۰–۶، ۲۶×۱۲٫۰۰–۱۲، ۳۱×۱۵٫۵۰–۱۵)، شمارهٔ نخست (۲۶×۱۲٫۰۰–۱۲) نشانگر ارتفاع حدودی به اینچ، شمارهٔ دوم (۲۶×۱۲٫۰۰-۱۲) نشانگر پهنای حدودی به اینچ و شمارهٔ سوم (۲۶×۱۲٫۰۰-۱۲) نشاندهندهٔ قطر رینگ مناسب در واحد اینچ است.
شاخص بار
شاخص بار در تایر خودروهای سواری از یک شناسهٔ عددی تشکیل شده‌است که حداکثر بار (جرم یا وزن) قابل تحمل توسط هر تایر را مشخص می‌کند.
استانداردهای ETRTO (متریک ISO) رتبه‌بندی شاخص بار برای تایرهایی با بازهٔ تحمل بار «B» را در فشار باد ۳۶ پوند بر اینچ مربع (۲۵۰ کیلوپاسکال) تعیین اندازه می‌گیرند.
در حالی که استانداردهای P-Metric ظرفیت بار را در فشار باد ۳۵ پوند بر اینچ مربع (۲۴۰ کیلوپاسکال) اندازه‌گیری می‌کنند. این دو استاندارد در زمینهٔ ظرفیت لازم برای فشارهای مختلف باد با یکدیگر کمی متفاوت هستند.
تمامی تایرهای تحت استاندارد ETRTO که شاخص بار یکسانی داشته‌باشند، از حداکثر بار مجاز یکسانی نیز برخوردار خواهند بود، اما تایرهایی با استاندارد P-Metric که شاخص بارشان برابر باشد، ممکن است بسته به اندازهٔ تایر ظرفیت بار متفاوتی داشته‌باشند.
به‌هنگام مقایسهٔ ظرفیت بار تایرهای P-Metric در جدول‌های فشار باد TRA همیشه باید با مشورت تصمیم‌گیری شود؛ در نظر داشتن شاخص بار به‌تنهایی برای تشخیص تایر مناسب کافی نیست.
به‌عنوان مثال: یک تایر P205/50R15 با بار استاندارد دارای شاخص بار ۸۴ و درجه‌بندی بار ۵۰۵ کیلوگرم (۱٬۱۱۳ پوند) در فشار باد ۳۵ پوند بر اینچ مربع (۲۴۰ کیلوپاسکال) است. یک تایر P215/50R13 با همان شاخص بار ۸۴، تنها دارای درجه‌بندی بار ۴۹۵ کیلوگرم (۱٬۰۹۱ پوند) در ۳۵ پوند بر اینچ مربع (۲۴۰ کیلوپاسکال) است.
در بسیاری از کشورها قانون ملزم می‌کند که تایرهای مناسب برای یک خودرو با توجه به شناسهٔ درجه‌بندی سرعت آنها و بر پایهٔ حداکثر سرعت آن خودرو تعیین و نصب شوند (به استثناء تایرهای زاپاس برای استفادهٔ موقت).
در برخی بخش‌های اتحادیه اروپا، استفاده از تایرهایی که با حداکثر سرعت یک خودرو یا موتورسیکلت تناسب نداشته‌باشند، غیرقانونی است.
در این میان تنها استثناء تایرهای M+S هستند که در صورت استفاده از آنها، باید یک برچسب هشدار شامل حداکثر سرعت مجاز در داخل خودرو و در دیدرس کامل راننده نصب شود.
بعضی از تولیدکنندگان، در صورتی که خریدار سفارش تایرهایی با درجه‌بندی پایین‌تر از حداکثر سرعت خودرو را برای خودرو داده‌باشد، یک دستگاه گاورنر سرعت را بر روی خودرو نصب می‌کنند.
در بعضی کشورهای اتحادیه اروپا مانند آلمان، استفاده از تایرهایی با درجه‌بندی سرعت پایین‌تر به این شرط مجاز است که تولیدکنندهٔ خودرو تایرهایی با درجه‌بندی سرعت بسیار بالایی را در اسناد ثبتی مشخص کرده‌باشد و خودرو نیز با توجه به قدرت ناکافی، نتواند به این سرعت دست یابد.